Historia osławionej damskiej szpilki jest fascynującym przykładem fuzji praktyczności, fantazji, próżności i trudnym do rozdzielenia podziałem na płcie.
O czym pisze Dorota Nijaki-Bujnarowska.
- Wierzenia wpływają na wysokość obcasów, szczególnie, gdy pracujesz w rzeźni.
- Jeśli jeździsz konno, to tylko w butach na obcasie.
- Znajomość obliczeń z dziedziny fizyki jest nierozerwalna z dziedziną mody.
Jak wytłumaczyć fakt, że pierwsze buty na obcasach w Europie nosili wyłącznie… mężczyźni? Pierwsze szpilki używane były w starożytnym Egipcie. Obuwie było przeznaczone dla mężczyzn pracujących w rzeźni i wcale nie służyło modzie.
Buty na podwyższonym obcasie miały za zadanie zapobiegać ubrudzeniu podczas uboju zwierząt oraz ochronić przed dotknięciem krwi, co mogło mieć odzwierciedlenie w wierzeniach Egipcjan.
Wiele natomiast wskazuje na to, że wysokie buty nosiły zarówno kobiety i mężczyźni, aby podkreślić swoją przynależność do klasy wyższej. Było to widoczne podczas specjalnych uroczystości, na które klasa niższa przychodziła boso. Uważa się także, że butów na obcasie używali już perscy jeźdźcy, gdyż uniemożliwiały wysunięcie się stopy ze strzemiona i ułatwiały dosiadanie konia.
Europejska tradycja uznaje obcas, jako wygodny wynalazek oraz szybko wprowadza ze stajni na salony. Obcas staje się modnym dodatkiem męskiej mody.
Grecy używają butów na podwyższeniu w trakcie wystawiania sztuk teatralnych. Ma to podkreślić pozycję odgrywanej postaci, gdyż wyższy obcas był równoznaczny z wyższym statusem społecznym bohatera.
O ile w Grecji wysokie buty są atrybutem aktorów teatralnych, to w Rzymie zarezerwowane są dla kobiet lekkich obyczajów.
Pozycja społeczna i nie tylko
Prawdziwym przełomem w historii wysokich obcasów jest zapoczątkowanie tej mody przez Katarzynę Medycejską. Młodociana, przyszła królowa Francji, zamawia buty na podwyższeniu na swój ślub w 1533 r. Mają jej dodać wzrostu i powagi. Tym samym gruntuje karierę butów na wysokim obcasie na dworze. Buty na obcasie noszą zarówno kobiety, jak i mężczyźni, choć początkowo zdecydowanie lubują się w nich weneckie kurtyzany.
W połowie XVI buty na obcasie niczym nie przypominają współczesnych. Koturny umieszczano pośrodku podeszwy. Chodzenie w nich sprawiało wiele trudności, gdyż taki punkt podparcia, nie dawał stabilności a wysokość mogła przekraczać nawet pół metra.
W epoce baroku buty na obcasie bardzo często stanowią nieodłączny element stroju elit. Modę tę zatrzymuje dopiero rewolucja we Francji, kiedy za noszenie butów na podwyższeniu kojarzonych z burżuazją można było stracić głowę.
Moda na fizykę
Obcas ewoluuje na przełomie XIX i XX wieku zmieniając swój kształt na smuklejszy. Szpilki maja dodać atrakcyjności kobietom optycznie wysmuklając nogę. W XIX wieku otwarto pierwszą fabrykę butów w Ameryce. Ale jak zbalansować wagę właścicielki buta i oprzeć ją na cieniutkiej szpileczce umożliwiającej przy tym poruszanie? Tego wyliczenia podejmuje się polski fizyk Olbrecht Kliczka. Jednak dopiero Robert Viver konstruuje prawdziwe szpilki. Jego innowacja zyskuje swoją własną, rzeczową nazwę. Jego talon aiguille (z fr. obcas igła), aby zapobiec łamaniu, zostaje wzmocniona stalą. Niestety wynalazek destrukcyjnie wpływa nie tylko na kobiece stopy i stawy, ale również bezdusznie dziurawi podłogi! Dlatego ulega dalszym modyfikacjom.
Jak wyglądają dzisiejsze szpilki wiemy doskonale. Jedno jest pewne. Ich wygoda nadal pozostawia wiele do życzenia i spędza sen z powiek ortopedom.
Zdj. okładkowe: www.pixabay.com, Alexas_Fotos
Zdj. w tekście: www.pixabay.com, nico_61
Bibliografia:
- https://polskatimes.pl/i-szewc-stworzyl-szpilki-z-konia-na-salony-czyli-historia-obcasa/ar/726951
- https://estetino.pl/kto-wymyslil-buty-na-obcasie
- Lucy Pratt i Linda Woolley ,,Shoes” London : V & A Publishing, 2008.