Wydarzenie jest wielkim świętem nauki i odbywa się zawsze w ostatni piątek września. W przestrzeniach CNMW odbędą się liczne pokazy, warsztaty i spotkania z naukowcami. Poznajcie program wydarzenia!
Na parkingu, przed Młynem Wiedzy odbędą się spektakularne pokazy naukowe, takie jak np. eksperyment z Półkulami magdeburskimi (godz. 17:40-18:00), które odwiedzający spróbują rozerwać wraz z CNMW i Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
CNMW stanie się też miejscem na debaty naukowe oraz wykłady, gdzie wraz z naukowcami z całej Polski poruszymy najbardziej aktualne i nurtujące tematy dotyczące ochrony środowiska, w tym zanieczyszczenia i ochrony wód, gleb, powietrza oraz zanieczyszczenia światłem.
W trakcie Toruńskiej Nocy Naukowców przekonacie się, jak fascynująca jest nauka i jak wiele można dowiedzieć się poprzez eksperymenty i zabawę. Ten fascynujący świat nauki odkryjecie razem z nami!
Wydarzenie już 26 września, w godz. 16:00-22:00, w trzech turach, po dwie godziny na każdą z tur. Na aktywności w budynku głównym MW1 obowiązują bezpłatne wejściówki, a liczba miejsc jest ograniczona. Wejściówki do odebrania w kasach CNMW, w godzinach otwarcia. Debaty naukowe oraz wykłady w budynku MW2 – odbędą się bez zapisów i wejściówek.
Organizatorem Toruńskiej Nocy Naukowców 2025 jest Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy i Gmina Miasta Toruń. Patronem Naukowym jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie oraz Kujawsko-Pomorskie Centrum Naukowo Technologiczne im. prof. Jana Czochralskiego.
ODBIERZ BEZPŁATNE WEJŚCIÓWKI W KASACH CNMW – BUDYNEK MW1, WTOREK-PIĄTEK (GODZ. 8:30-14:00) ORAZ BUDYNEK MW2, WTOREK-CZWARTEK (GODZ. 14:30-18:00)
STANOWISKA POPULARNONAUKOWE CENTRUM NOWOCZESNOŚCI MŁYN WIEDZY – BUDYNEK MW1, PRZESTRZENIE WYSTAW INTERAKTYWNYCH
- Woda i jej mieszkańcy – BUDYNEK MW1, II.PIĘTRO, WYSTAWA “RZEKA”
Podczas mini warsztatów sprawdzimy parametry różnych próbek wody. Badając między innymi przezroczystość, zapach oraz obecność azotanów, porównamy wodę demineralizowaną, wodę z kranu i wodę płynącą w Strudze Toruńskiej. Będzie też okazja, aby obejrzeć w powiększeniu drobne zwierzęta, które wykazują cechy wskaźnikowe dla oceny jakości wód. Uczestnicy badając próbki wody zwiększą swoją świadomość na temat konieczności jej ochrony. Dowiedzą się jak zmieniają się różne parametry wody w zależności od jej pochodzenia. Poznają też wybrane organizmy żywe, które rozwijają się w środowisku wodnym. Jednym z nich będzie niesporczak, który jest określany mianem niezniszczalnego stworzenia. Zapoznają się z najnowszymi odkryciami i badaniami prowadzonymi w tej dziedzinie!
- Sinice – BUDYNEK MW1, II.PIĘTRO, PRACOWNIA BIOLOGICZNA
Na stanowisku poruszony zostanie temat sinic – niezwykłych bakterii które swoimi rozkwitami potrafią uczynić najróżniejsze zbiorniki wodne niebezpiecznymi dla ludzi.
Znajomość zagrożeń idących z sinicami jest szczególnie przydatna w okresie wakacyjnym, kiedy jej niekontrolowany rozrost jest obserwowany najczęściej. Uczestnicy będą mogli zapoznać się z symptomami kontaktu z sinicami, typami tych bakterii oraz jak zmiany klimatyczne i susze wpływają na ich zakwity. Poruszona zostanie tematyka zapobiegania ich rozrostowi i kwestia ich struktury. Obecni przy stanowisku dostaną możliwość obserwacji sinic pod mikroskopem.
3. Sinice – zagrożenie? – BUDYNEK MW1, II.PIĘTRO, PRACOWNIA BIOLOGICZNA – INSTYTUT OCHRONY PRZYRODY PAN KRAKÓW
Na stanowisku poświęcona zostanie szczególna uwaga projektowi dr hab. Elżbiety Wilk-Woźniak, prof. IOP PAN, który za swój cel obrał zamianę biomasy sinic w użyteczne produkty. Dla uczestników dostępne będą rozległe naczynia z sinicami oraz mikroskopy umożliwiające obserwację małych próbek.
Prowadzący:
Mgr Martyna Budziak, Mgr Katarzyna Chrząścik – IOP PAN KRAKÓW
4. Zanieczyszczenia rzek i filtrowanie wody – BUDYNEK MW1, II.PIĘTRO, WYSTAWA “RZEKA”
Na stanowisku zaprezentowane zostaną przykłady katastrof ekologicznych związanych z rzekami w ciągu ostatniej dekady. Omówione zostaną przyczyny ich zaistnienia oraz jak można im było zapobiec. Poruszona zostanie również tematyka regulacji cieku rzek przez ludzi, w jaki sposób struktury takie jak tamy czy elektrownie wodne wpływają na występujący tam ekosystem. Tematem przewodnim będzie pytanie w jaki sposób środowisko wodne radzi sobie z zanieczyszczeniami oraz jak można tą zdolność wykorzystać – przytoczony zostanie przykład małży i ich umiejętności w filtrowaniu cieczy. Omówione będzie działanie Miejskiego przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji gdzie wykorzystywane są właśnie te zwierzęta do monitorowania jakości wody docierającej do miasta. W ramach tego tematu można również przywołać pracę dr hab. Tadeusza Zająca, prof. IOP PAN, skupioną właśnie na małżach słodkowodnych i ich roli w ekosystemie. Uczestnicy będą mogli zaobserwować żywe małże w specjalnych naczyniach i ich właściwości filtrujące.
5. Czy wszystkie glony stanowią zagrożenie dla środowiska – BUDYNEK MW1, II.PIĘTRO, WYSTAWA “RZEKA”
Jedną z konsekwencji zmian klimatycznych są często i rozlegle występujące glony (algi) w różnych zbiornikach wodnych na terenie naszego kraju, które doprowadzą do ginięcia licznych populacji zwierząt na danym obszarze. Ostatnio wiodącym tematem w tej dziedzinie są Algi złociste, które kolejny rok z rzędu „pojawią się” na rzece Odrze, dlatego liczne grupy badawcze i instytucje próbują zmierzyć się z tym problemem.
Na stanowisku zapoznamy uczestników z najnowszymi badaniami dotyczącymi powyższego tematu, obalając również medialne mity i teorie spiskowe. W ramach aktywności uczestnicy będą mogli obejrzeć różne gatunki alg, które nie tylko nie zagrażają naszemu środowisku, ale jeszcze służą jako wartościowa pokarm.
- Zdrowe gleby podstawą życia na Ziemi – BUDYNEK MW1, V.PIĘTRO, WYSTAWA “IDEE”
Ilość wody zatrzymywanej w glebie jest jedną z właściwości fizycznych charakteryzującej glebę pod względem jej przydatności do produkcji rolniczej. Zwiększenie pojemności wodnej gleb przyczynia się do ochrony zasobów wodnych oraz wzrostu plonów, redukując problem wyżywienia. Ilość magazynowanej przez glebę wody ma ponadto wpływ na wielkość odpływu rzecznego i możliwość wystąpienia powodzi.
Na stanowisku warsztatowym uczestnicy dowiedzą się czym jest pojemność wodna gleby i jakie ma ona znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania środowiska naturalnego oraz dla człowieka. W tym celu zbadają ile wody pochłonie wybrany przez nich kawałek gąbki. Ponadto uczestnicy wykonają ćwiczenie, podczas którego sprawdzą polową pojemność wodną różnych próbek gleby.
- Jak ocalić planetę by nie pozostał po nas tylko beton, plastik i implanty – BUDYNEK MW1, IV.PIĘTRO, WYSTAWA “…TO TAKIE PROSTE!”
Żyjemy w czasach, gdzie większość rzeczy traktujemy jednorazowo lub używamy krótkotrwale i zdecydowana większość z nich ląduje na wysypiskach lub w przypadkowych miejscach. Przez nasze nierozsądne podejście do tematu plastiku doprowadziliśmy do tego, że drobiny plastiku (już nie tylko mikroplastiku, ale również nanoplastiku) znajdziemy w każdym zakątku świata: od oceanów, poprzez lodowce na Rowie Mariańskim kończąc. Ostatnie badania wskazały również, że plastikowe drobiny znajdujemy w naszym organizmie. Jest to ogromne zagrożenie nie tylko dla samego środowiska, ale i dla życia ludzkiego.
Na stanowisku przedstawimy uczestnikom nie tylko najnowsze osiągnięcia naukowe i technologiczne, ale również czym są polimery, co to jest mikroplastik i dlaczego tak skomplikowany jest proces recyklingu odpadów. Uczestnicy będą mogli przyjrzeć się z bliska materiałom z różnych tworzyw, pod mikroskopem spróbują dojrzeć ich strukturę.
- AI w służbie ochrony środowiska – BUDYNEK MW1, IV.PIĘTRO, WYSTAWA “…TO TAKIE PROSTE!”
Z badań przeprowadzonych przez naukowców Centrum Teledetekcji Instytutu Geodezji i Kartografii wynika, że Algorytmy AI w połączeniu z systemami satelitarnej obserwacji Ziemi skutecznie wykrywają choroby roślinności torfowisk. Autorami badań są dr Maciej Bartold i Marcin Kluczek, którzy przedstawili wyniki w piśmie Ecological Informatics. Naukowcy zajęli się satelitarnym modelowaniem fluorescencji chlorofilu roślinności wybranych torfowisk objętych Konwencją Ramsarską. Jak się okazało, przy wykorzystaniu tej metody można skutecznie zlokalizować obszary występowania rdzy traw.
Na stanowisku uczestnicy wykonają eksperyment, w którym pozyskają chlorofil z zielonych liści roślin używając do tego odpowiednich narzędzi laboratoryjnych i odczynników, następnie w celu potwierdzenia obecności chlorofilu w zielonym roztworze sprawdzą jego właściwości fluorescencyjne przy użyciu latarki uv oczekując, że roztwór będzie świecił na karminowo-czerwony kolor. Dzięki temu uczestnicy poznają jedną z metod wykrywania i analizy chlorofilu.
8. Siła wiatru oraz 9. Moc ze Słońca – BUDYNEK MW1, IV.PIĘTRO, WYSTAWA “…TO TAKIE PROSTE!”
Na stanowisku warsztatowym zapoznamy uczestników z tematem Odnawialnych Źródeł Energii. Dowiedzą się jakie rozróżniamy odnawialne źródła energii, jakie są plusy i minusy ich wykorzystania oraz jak dużo wytwarzanej w naszym kraju energii pochodzi ze źródeł odnawialnych.
Uczestnicy zaplanują i zbudują makietę farmy, domu lub bloku na osiedlu; zasilanych prądem pozyskiwanym z odnawialnego źródła energii – wiatru lub słońca. Uczestnik otrzyma dokładne informacje w jakim terenie jest ich działka, jak dom będzie ustawiony względem kierunków świata oraz czy teren wokół jest zagospodarowany i w jaki sposób (np. czy rosną drzewa, czy stoją budynki i jak wysokie). Do takich wytycznych będą musieli dobrać najbardziej wydajne i możliwe do montażu odnawialne źródło energii – mając do wyboru postawienie turbiny wiatrowej lub montaż paneli słonecznych. Podczas próby montażu będą przeprowadzać wstępne badania – np. szybkość i kierunek wiatru, jaki wieje, jaki jest stopień nasłonecznienia miejsca, gdzie planowaliby montaż paneli słonecznych. Do badań wykorzystają odpowiednie mierniki (m. in. Anemometr, luxomierz, multimetr).
- Włącz – wyłącz – BUDYNEK MW1, V.PIĘTRO, WYSTAWA “IDEE”
Stanowisko poświęcone będzie zanieczyszczeniu światłem, zjawisku powodującym pogorszoną widoczność nocnego nieba przez niewłaściwe użycie oświetlenia. Przytoczone zostaną zmiany oraz mapy związane z tym typem zanieczyszczenia oraz lokacje w Polsce, gdzie niebo jest widoczne najlepiej. Uczestnicy dowiedzą się o potencjalnych negatywnych skutkach na zdrowie ludzi, roślin i zwierząt wynikających ze zbyt rozświetlonych miast. Omówione zostaną bardziej optymalne sposoby oświetlenia budynków i ulic.
Uczestnicy będą mogli zaznajomić się ze zjawiskiem olśnienia z wykorzystaniem lamp i latarek. Ich odpowiednie zastosowanie ukaże również zjawisko opóźnionego dostosowywania się ludzkiego oka do otoczenia o zmiennej jasności. Z pomocą kolorowej latarki będą mogli poznać jakie światło pozwala na szybszą adaptację, a jakie najbardziej męczy wzrok.
- Strefa dla najmłodszych – BUDYNEK MW1, III.PIĘTRO, WYSTAWA “PRZEŻYCIE”
Gry, łamigłówki, tematyczne memory, kolorowanki, zabawa „łowca śmieci”.
PROGRAM UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA W TORUNIU
Temat: Doświadczenie z Półkulami Magdeburskimi
Prowadzący: Dr nauk fizycznych Monika Wiśniewska CNMW, Dr hab. Piotr Masłowski, prof. UMK
Opis wydarzenia:
Instytut Fizyki UMK oraz Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy zapraszają na wyjątkowy pokaz naukowy inspirowany słynnym eksperymentem Otto von Guerickego sprzed ponad 350 lat! Ten fizyk i burmistrz Magdeburga zadziwił świat, próbując rozerwać połączone półkule, z których wypompowano powietrze – do zadania zaprzęgnięto aż 16 koni!
Tym razem zamiast koni, do walki z siłami natury zaprosimy publiczność! Każdy chętny będzie mógł spróbować swoich sił i przekonać się, jak potężne jest ciśnienie atmosferyczne, próbując rozdzielić połączone półkule o średnicy 0,5 m, z których wypompowano powietrze.
Wydarzenie poprowadzą osobiście Dyrektor Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, dr nauk fizycznych Monika Wiśniewska oraz Dyrektor Instytutu Fizyki UMK, dr hab. Piotr Masłowski.
Biogramy prowadzących:
Doktor nauk fizycznych Monika Wiśniewska
Studiowała na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK – w roku 1997 ukończyła studia magisterskie, a w roku 2003 uzyskała tytuł doktora nauk fizycznych. Jest współtwórczynią toruńskiego Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, a od 2011 roku pełni funkcję jego dyrektora. Centrum, w roku 2018 zdobyło prestiżowe wyróżnienie „Popularyzator Nauki”. Doświadczenie naukowe zdobywała m.in. w Belgii i USA. Jest laureatką Złotej Karety „Nowości” w kategorii nauka i edukacja. Brała aktywny udział w pracach Porozumienia „Społeczeństwo i Nauka SPIN”, a także doprowadziła do powołania Stowarzyszenia „Społeczeństwo i Nauka SPIN”, w którym pełniła funkcję prezesa Zarządu. Aktywnie współpracuje z UMK, którego od lutego 2025 roku jest Ambasadorem. Uczestniczy w organizacji licznych wydarzeń popularnonaukowych, takich jak: Toruński Festiwal Nauki i Sztuki czy Toruńska Noc Naukowców. Monika Wiśniewska łączy pasję do nauki z zaangażowaniem w edukację, dążąc do inspirowania nowych pokoleń do odkrywania świata wiedzy.
Dr hab. Piotr Masłowski, prof. UMK
Dyrektor Instytutu Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Laureat programu Mobilność Plus, odbył staże naukowe w Instytucie JILA (Boulder, USA) oraz w firmie IMRA America. Stypendysta prestiżowych programów w Niemczech i laureat grantów Narodowego Centrum Nauki oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Współpracuje z grupami badawczymi w Europie i USA. Jego zainteresowania naukowe obejmują wykorzystanie światła i nowoczesnych technik laserowych do precyzyjnych pomiarów oraz badania oddziaływań między atomami i cząsteczkami. W pracy naukowej wykorzystuje m.in. grzebienie częstotliwości optycznych, które pozwalają budować optyczne zegary atomowe, wykrywać śladowe ilości substancji oraz kalibrować spektrometry astronomiczne.
Temat: Znikająca ciemność – zanieczyszczenie światłem nocnego nieba pod lupą
Prowadzący: dr hab. Mieczysław Kunz, prof. UMK, dr inż. Dominika Daab
Opis działania:
Zdecydowana większość mieszkańców Europy funkcjonuje na terenach o zwiększonej jasności nieba podczas trwania nocy. W wielu miastach Polski czy Europy „noce” są tak jasne, iż nie przypominają tych, jakie znali nasi rodzice czy dziadkowie. Na stoisku zostanie zaprezentowana interaktywna makieta (diorama) prezentująca problematykę zanieczyszczenia światłem nocnego nieba, zarówno przyczyny zjawiska, jaki i metody pomiarowe. Omówione zostaną także wyniki prowadzonych badań i realizowanego monitoringu terenowego smogu świetlnego w Toruniu, województwie kujawsko-pomorskim oraz w Polsce.
Biogramy prowadzących:
Dr hab. Mieczysław Kunz, prof. UMK – profesor uniwersytetu, Kierownik Katedry Geoinformacji i Teledetekcji Środowiska na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; prowadzi badania naukowe w dyscyplinie nauki o Ziemi i środowisku, specjalizacja – geoinformacja i teledetekcja środowiska.
Zainteresowania badawcze dotyczą głównie monitoringu środowiska przyrodniczego, w tym zanieczyszczenia światłem i zanieczyszczenia powietrza, ekologii krajobrazu, systemów informacji przestrzennej oraz teledetekcji lotniczej i satelitarnej. Przewodniczący Oddziału Teledetekcji Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Dyrektor Programowy Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki, członek Light Pollution Think Tank (LPTT).
Dr inż. Dominika Daab – adiunkt w Katedrze Geoinformacji i Teledetekcji Środowiska na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zainteresowania badawcze związane są z geoinformatyką i geoinformacją, ochroną środowiska, analizą dużych zbiorów danych przestrzennych oraz metodami teledetekcyjnymi w szczególności pomiarze i analizie zanieczyszczenia światłem. Członkini Light Pollution Think Tank (LPTT).
Temat: Superorganizm rodziny pszczelej – Jak kilkadziesiąt tysięcy organizmów tworzy jedność?
Prowadzący: dr Przemysław Grodzicki, dr Katarzyna Piątkowska, Dominika Piątkowska, Maria Moulis
Opis stanowiska:
Na stoisku Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK oraz Fundacji Leśna Droga odkryjesz fascynujące życie pszczół i tajemnice funkcjonowania roju jako superorganizmu. Czekają na Ciebie barwne plakaty edukacyjne, multimedialna prezentacja „Życie pszczół z bliska”, filmy oraz interaktywne materiały!
Dowiesz się, jak zbudowany jest ul, jak tworzą się plastry, kto rządzi w rodzinie pszczelej i jak pszczoły się porozumiewają – tańcem, feromonami i dźwiękiem. Zajrzymy też do świata zbiorowej inteligencji, pracy zespołowej i mechanizmów obronnych ula. Poruszymy ważny temat wpływu zanieczyszczeń środowiska – m.in. pestycydów i pola elektromagnetycznego – na życie i zdrowie pszczół.
Dla najmłodszych przygotowaliśmy specjalną strefę kreatywną! Będzie można stworzyć własne pszczółki z materiałów recyklingowych, a także rozwiązywać tematyczne kolorowanki, krzyżówki i łamigłówki.
Przyjdź, posłuchaj, zapytaj i przekonaj się, jak niezwykłym organizmem jest rój pszczeli – i jak wiele możemy się od niego nauczyć!
Opisy prowadzących:
Dr Przemysław Grodzicki – wykładowca specjalizujący się w Fizjologii człowieka i zwierząt, biologii, etologii i termoregulacji pszczoły miodnej – adiunkt – pracownik Katedry Fizjologii Zwierząt I Neurobiologii Wydziału Nauk Biologicznych I Weterynaryjnych UMK w Toruniu i prowadzący zajęcia dotyczące pszczół na WNBiW, warsztaty i zajęcia w ramach działań Fundacji Leśna Droga oraz inne działania popularyzatorskie, m.in. jest autorem artykułów w Kalendarzu Pszczelarza Polskiego.
Dr Katarzyna Piątkowska – pracownik Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK; od 13 lat prowadzi zajęcia popularyzujące w zakresie ekologii pszczół, od 11 lat prowadzi warsztaty w ramach działalności Fundacji Leśna Droga. Prowadzi również zajęcia na Uniwersytecie Dziecięcym przy UMK. W ramach Nocy Biologów propaguje wiedzę na temat anatomii i fizjologii człowieka. Współpracuje również z Książnicą Kopernikańską (Filia nr 12), w ramach działalności której współprowadzi warsztaty rękodzielnicze dla dzieci i dorosłych.
Dominika Piątkowska – studentka pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej UMK; wolontariuszka Fundacji Leśna Droga – uczestniczy w działaniach edukacyjnych fundacji.
Maria Moulis – popularyzatorka pszczół I owadów zapylających, założycielka Fundacji Leśna Droga i działaczka społeczna, od 2014 w składzie Rady Seniorów Miasta Torunia, od 2022 w Powiatowej Radzie Działalności Pożytku Publicznego, instruktor rekreacji ruchowej Aqua NW, pomysłodawcą założenia barci na terenie Nadleśnictwa Toruń, Leśnictwo Gutowo (2018), inicjatorka zakładania hoteli i pastwisk dla owadów na terenach przyległych do Miasta Torunia.
Temat: Zagrożony świat podwodny – mikroplastik jako niewidzialny wróg ekosystemów wodnych
Prowadzący: Dominika Parda, Daniel Szczepański
Opis stanowiska:
Stan wody w jeziorach i rzekach mówi wiele o kondycji naszej planety. Jednym z kluczowych problemów ekologicznych XXI wieku jest mikroplastik, czyli stałe, nierozpuszczalne cząstki tworzyw sztucznych o wielkości od 1 μm do 5 mm. Tworzywa sztuczne budują głównie polimery, najczęściej nieorganiczne, które w większości nie ulegają procesom biodegradacji, dlatego są wyjątkowo trwałym obciążeniem dla środowiska. Ze względu na stosunkowo niewielkie rozmiary oraz małą gęstość jest łatwo transportowany przez wiatr oraz wodę i może być omyłkowo pobierany przez organizmy jako pokarm i włączany do sieci troficznych, wpływając zarówno na organizmy żywe, jak i na funkcjonowanie całych ekosystemów. Z uwagi na powszechne występowanie i potencjalnie szkodliwy wpływ na biosferę, jego identyfikacja i monitorowanie stają się kluczowymi zagadnieniami współczesnej ochrony środowiska. Na stanowisku Akademickiego Koła Badań Podwodnych wyjaśnimy, czym dokładnie jest mikroplastik i w jaki sposób przedostaje się do środowiska, a także przybliżymy metodykę jego analizy. Pokażemy próbki zebrane z lokalnych zbiorników wodnych oraz bytujących w nich organizmów, przedstawimy wyniki badań i opowiemy, dlaczego nawet najmniejsze cząstki plastiku stanowią poważne zagrożenie dla życia wodnego i zdrowia człowieka.
Opisy prowadzących:
Dominika Parda – absolwentka biologii sądowej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, która w ramach swojej pracy licencjackiej wykonała analizę jakościową i ilościową mikroplastiku w próbach pobranych z dolnej Wisły i bytujących tam ryb. Członkini Akademickiego Koła Badań Podwodnych, biorąca aktywny udział w badaniach z zakresu ekologii środowiska wodnego. Podczas Toruńskiej Nocy Naukowców przedstawi wyniki swoich badań oraz opowie o funkcjonowaniu ekosystemów wodnych i zagrożeniach, jakie niesie za sobą wszechobecność mikroplastiku.
Daniel Szczepański – student archeologii na Uniwersytecie Mikołaja Koleprnika w Toruniu. Aktywny członek Akademickiego Koła Badań Podwodnych. Zainteresowany głównie tematyką handlu i dystrybucji wśród społeczności Celtyckich i europejskiego barbaricum, w szczególności badaniem szeroko pojętych szlaków bursztynowych, a także pracą nad konserwacją zabytków archeologicznych z różnych okresów. Aktywny uczestnik badań wykopaliskowych na stanowiskach zarówno pradziejowych, jak i wczesnośredniowiecznych. Podczas Toruńskiej Nocy Naukowców przybliży wszystkim zainteresowanym tematykę związaną z praktyką badań podwodnych.
POKAZY NAUKOWE I ZAJĘCIA TERENOWE – PRZED BUDYNKIEM MW1, PARKING
„ARRR! HISTORIE OCEEANÓW” – GODZ. 16:00, 18:05
“ARRR! Historie Oceanów” to fabularyzowany pokaz naukowy prowadzony przez dwóch piratów. Tytuł pokazu – piracki okrzyk “arrr!”, kryje w sobie zasadę 3R: Reduce, Reuse, Recycle. Promującą zdrowy dla środowiska styl życia, konsumpcji dóbr i traktowania odpadów. Przy pomocy serii eksperymentów naukowych oraz aktywności wykonywanych wspólnie z widownią i ochotnikami, pochylimy się nad potrzebą segregowania śmieci, ograniczania konsumpcji i ponownego używania odpadów. Punktem wyjścia naszej fabularnej opowieści będą zanieczyszczenia oceanów.
„SWIATŁO – POCZTÓWKA Z WAKACJI” – GODZ. 21:30
„Światło – pocztówka z wakacji” to fabularyzowany pokaz naukowy o świetle, kolorach i wakacyjnych wspomnieniach. Wspólnie z widzami wyruszamy w podróż śladami światła, by odkryć, jak powstają barwne obrazy i jak można je zatrzymać – niczym pocztówkę z wakacji. Podczas pokazu wykonamy serię efektownych eksperymentów, które pokażą, jak miesza się światło, jak działa nasz wzrok i skąd biorą się złudzenia optyczne. Cofniemy się do czasów, gdy pierwsze barwne fotografie wydawały się magią, i sprawdzimy, jak światło zmienia się w obraz, który można wyświetlić.
Zajęcia terenowe dotyczące zasobów wodnych i ochrony zasobów wodnych, obejmujące wspólne pobieranie z uczestnikami próbek z rzeki i ich przebadanie m.in. pod kątem gatunków wskaźnikowych makrozoobentosu. Zajęcia będą prowadzone w godzinach od 16:00 do 22:00 przed budynkiem MW1. Zajęcia będzie wspierał merytorycznie Piotr Nieznański.
MobiLab: Mobilne laboratorium edukacji klimatycznej
MobiLab to nowoczesne, mobilne laboratorium warsztatowe, które łączy nowe technologie z edukacją terenową w obszarze klimatu, wody i bioróżnorodności. Powstało w ramach autorskiej metody Code for Green®, opracowanej przez Fundację Code for Green wraz z ekspertami z Uniwersytetu Adama Mickiewicza i Politechniki Poznańskiej.
Celem MobiLab jest rozwijanie u młodych ludzi kompetencji niezbędnych do rozumienia i współtworzenia rozwiązań wobec zmian klimatycznych. Wykorzystujemy nowoczesne metody nauczania, takie jak Design Thinking, edukacja STEAM, praca zespołowa czy podejście Agile.
Warsztaty umożliwiają praktyczne badania środowiska z użyciem technologii, m.in. termowizji, mikroskopów, tabletów i mapowania terenu. Uczestnicy rozwijają umiejętności badawcze, krytyczne myślenie i empatię.
Naukobus „Nauka w Drodze” to inicjatywa Fundacji ORLEN im. Ignacego Łukasiewicza, której celem jest popularyzacja nauk przyrodniczych i technicznych wśród uczniów w całej Polsce – niezależnie od wielkości miasta.
Mobilne, dwupoziomowe laboratorium odwiedza głównie szkoły i instytucje edukacyjne lub pikniki naukowe. Naukowcy Fundacji chcą w atrakcyjny sposób przybliżyć świat nauki, inspirować młodych odkrywców i pokazać, że eksperymentowanie może być fascynujące – zupełnie jak za czasów Ignacego Łukasiewicza.
W programie:
- pokazy i warsztaty chemiczne,
- eksperymenty fizyczne z zakresu elektrostatyki i przepływu prądu,
- zajęcia dotyczące odnawialnych źródeł energii oraz roli energii w naszym codziennym życiu.
„Nauka w Drodze” to laboratorium, a zarazem podróż pełna naukowych emocji, dzięki której wiedza naprawdę rusza z miejsca.
WYKŁADY, DEBATY, ROZMOWY – BUDYNEK MW2, GODZ. 16:00-22:00
W ramach pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), przeprowadzono eksperyment naukowy firmy Extremo Technologies – Space Volcanic Algae. Space Volcanic Algae to eksperyment biotechnologiczny, który bada ektremofilne glony – mikroorganizmy ze środowisk wulkanicznych, w warunkach przestrzeni kosmicznej. Celem jest sprawdzenie, jak dobrze adaptują się i funkcjonują w mikrograwitacji i promieniowaniu kosmicznym. Jednocześnie testowany jest nowo zaprojektowany czujnik, który mierzy ilość tlenu wyprodukowanego przez glony podczas fotosyntezy.
Prowadzący:
Mgr inż. Ewa Borowska – założycielka Extremo Technologies i obecna dyrektor ds. technologii (CTO) oraz kierownik eksperymentu Space Volcanic Algae w pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej “IGNIS” i Axiom-4. Jej badania skupiają się na wdrażaniu innowacyjnych technologii, udoskonalaniu systemów w oparciu o nowe biotechnologie i wdrażaniu w firmie podejścia interdyscyplinarnego, które łączą biznes i naukę. Wierzy, że badania nad organizmami ekstremofilnymi w kosmosie odpowiedzą na wiele pytań dotyczących walki z różnymi chorobami, ochronie środowiska, czy życia na innych planetach Układu Słonecznego i poza nim. Ukończyła między innymi, zootechnikę, oceanografię, histopatologie oraz przygotowuje rozprawę doktorską na temat fotosyntetyzujących organizmów ekstremofilnych w eksploracji kosmosu.
Ponadto projektuje eksperymenty związane z wykorzystaniem organizmów ekstremofilnych w systemach podtrzymywania życia z przeznaczeniem na niską orbitę okołoziemską (z ang. LEO) i bada ich metabolizm w mikrograwitacji. Należała do grupy badawczej Venus Life Finder Mission Concept Study w Massachusetts Institute of Technology (MIT), a w 2022 dzięki stypendium Fundacji Kościuszkowskiej, odbyła staż w NASA Ames Research Center, realizując grant swojego pomysłu dotyczący mikroglonów z obszarów wulkanicznych i ich przemieszczania się w kwaśnych aerozolach wulkanicznych i atmosferze ziemskiej.
Dr inż. Weronika Urbańska – Politechnika Wrocławska, EXTREMO Technologies
Adiunkt badawczo-dydaktyczny w Katedrze Gospodarki Wodno-Ściekowej i Technologii Odpadów na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, doktor nauk inżynieryjno-technicznych w dziedzinie inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka. Do jej zainteresowań należą metody odzysku metali krytycznych ze zużytych baterii Li-ion, zrównoważona gospodarka surowcami i ich pozyskiwanie z zasobów pozaziemskich oraz biotechnologie kosmiczne.
Autorka publikacji naukowych oraz opracowań przemysłowych dot. gospodarki odpadami, uczestniczka konferencji naukowych i branżowych. Była kierownikiem zespołu badawczego w projekcie przemysłowym oraz kierownikiem projektu naukowego z zakresu bioodzysku metali krytycznych ze zużytych baterii Li-ion. Starszy inżynier misji w biotechnologicznym eksperymencie Space Volcanic Algae firmy Extremo Technologies, który realizowany był na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS z udziałem polskiego astronauty (MRiT, POLSA, ESA).
Popularyzatorka nauki, ekspertka w wystąpieniach radiowych i telewizyjnych. Nagrodzona w wielu konkursach, m.in. Polski Innowator 2024 w kat. Osobistość nauki, Naukowiec Przyszłości 2023 w kat. Kobieta nauki, która zmienia świat, Klimatyczny Człowiek Roku 2021 oraz Polka XXI wieku w kat. Innowacje i nowe technologie. Tutorka akademicka, liderka dostępności w PWr. Członkini wrocławskiej Akademii Młodych Uczonych i Artystów (przewodnicząca w latach 2024-2025) oraz Academii Iuvenum PWr.
Prof. dr hab. Marcin Woźniak – Katedra Medycyny Sądowej Collegium Medicum UMK
Prof. dr hab. n. med. Marcin Woźniak jest profesorem Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy i specjalistą w dziedzinie laboratoryjnej genetyki sądowej. Ukończył biotechnologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a swoją karierę naukową i zawodową związał z Katedrą Medycyny Sądowej UMK, gdzie pracuje od 1996 roku. Posiada ponad dwudziestoletnie doświadczenie w praktycznych badaniach genetycznych i genomowych, obejmujących identyfikację śladów biologicznych, analizy polimorfizmów DNA (STR, Y-STR, mtDNA) oraz wykorzystanie technologii sekwencjonowania nowej generacji (NGS) w diagnostyce i badaniach naukowych.
Jest autorem i współautorem ponad 150 publikacji naukowych, w tym wielu prac dotyczących zmienności chromosomu Y, mitochondrialnego DNA oraz polimorfizmów typu SNP i STR. Brał udział w tworzeniu i wdrażaniu procedur akredytacji ISO17025 w laboratoriach genetycznych oraz pełni funkcję audytora technicznego Polskiego Centrum Akredytacji. Kierował i promował liczne projekty badawcze oraz prace doktorskie, a jego zainteresowania obejmują także archeogenetykę, epigenetykę oraz komercyjne testy genetyczne.
Podczas wykładów akademickich i festiwali nauki popularyzuje wiedzę z zakresu identyfikacji genetycznej, genomiki i inżynierii genetycznej, prezentując najnowsze osiągnięcia w badaniach DNA oraz ich zastosowanie w kryminalistyce, medycynie i biologii człowieka. Współpracuje jako doradca naukowy z firmami biotechnologicznymi, w tym z ExtremoTehcnologies, firmą realizującą projekt Space Vocanic Algae.
Rozwój technologii kosmicznych otwiera przed ludzkością zupełnie nowe możliwości – od kolonizacji innych planet, przez eksploatację surowców pozaziemskich, aż po poszukiwanie życia poza Ziemią. Obecność człowieka w kosmosie to nie tylko kwestia prestiżu czy ambicji, ale także odpowiedź na realne zagrożenia, takie jak przeludnienie, zmiany klimatu czy ograniczone zasoby naturalne. Coraz więcej mówi się o stałych bazach na Księżycu i Marsie, które mogą stać się początkiem nowej ery w historii naszej cywilizacji. Jednak postęp ten wiąże się też z wieloma wyzwaniami: natury etycznej, ekologicznej i społecznej. Dlatego pytanie “co dalej?” nie dotyczy wyłącznie technologii, lecz również tego, jaką odpowiedzialność jesteśmy gotowi ponieść jako gatunek eksplorujący Wszechświat.
Prowadzący:
Dr Ada Florentyna Pawlak – Uniewersytet Łódzki, Polskie Towarzystwo Transhumanistyczne
Dr Ada Florentyna Pawlak – antropolożka technologii, prawniczka i historyczka sztuki. Specjalizuje się w obszarze społecznych implikacji sztucznej inteligencji i transhumanizmu. Wykładowczyni akademicka (Psychologia i Informatyka, Uniwersytet SWPS; Trendwatching&Future Studies AGH; Współpraca człowieka z maszyną, Business Process Automation WZ UŁ; Business AI w Akademii im. Leona Koźmińskiego w Warszawie) i speakerka w obszarze nowych technologii. Kierowniczka merytoryczna studiów podyplomowych „Sztuczna inteligencja w biznesie” Collegium Da Vinci. Badaczka w Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją Uniwersytetu Łódzkiego. Associate Researcher Collegium Civitas w Warszawie. Prowadzi zajęcia dotyczące antropologii technologii i kultury cyfrowej, technointymności i współpracy człowieka z maszyną. Członkini założycielka Polskiego Stowarzyszenia Transhumanistycznego i organizatorka konferencji naukowych: „Transhumanizm. Idee, Strategie, Wątpliwości”. Publikowała w czasopismach naukowych tj. Springer, Routledge, Teksty Drugie. Tworzy i realizuje projekty edukacyjno-rozwojowe dla biznesu. Jako antropolożka technologii związana z Intiaro – firmą działającą w obszarze B2B, która specjalizuje się w tworzeniu zaawansowanych rozwiązań 3D i rozszerzonej rzeczywistości (AR). Miłośniczka rzeki Wisły, literatury pięknej i działań w paradygmacie art@science.
Dr Tomasz Zajkowski – Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie, NASA, Polskie Towarzystwo Astrobiologiczne
Dr Tomasz Zajkowski jest biochemikiem i astrobiologiem, specjalizującym się w molekularnych mechanizmach powstania życia oraz białkowych systemach dziedziczenia. Prowadził badania naukowe w NASA Ames Research Center i na Uniwersytecie Stanforda, a obecnie pracuje jako adiunkt na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, gdzie współtworzy Wydział Technologii Kosmicznych, w tym nowo powstającą Pracownię Biologii Kosmicznej i Astrobiologii. Jego badania koncentrują się na białkach prionopodobnych – samopowielających się strukturach molekularnych, które mogły odgrywać rolę w przekazywaniu informacji biologicznej jeszcze przed pojawieniem się kwasów nukleinowych. Dr Zajkowski jest założycielem i prezesem Polskiego Towarzystwa Astrobiologicznego oraz współorganizatorem międzynarodowej serii konferencji Life and Space. Autor licznych recenzowanych publikacji i patentów, aktywnie uczestniczy w interdyscyplinarnych projektach na styku biologii molekularnej, biologii syntetycznej i astrobiologii.
Dr Jakub Ciążela – Instytut Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu
Geolog planetarny w Instytucie Nauk Geologicznych PAN, prezes zarządu MIRORES Mining Data Services oraz wiceprzewodniczący Committee on Ore Mineralogy Międzynarodowego Stowarzyszenia Mineralogicznego. Obronił doktorat z nauk o Ziemi na Uniwersytecie Leibniza w Hanowerze i był profesorem wizytującym na China University of Geosciences w Pekinie i Università degli Studi di Milano. Kieruje zespołem opracowującym spektrometr dalekiej podczerwieni MIRORES, kluczowy instrument planowanej misji ESA Lunar Mineralogy Mapper, oraz kilkoma grantami ESA i NCN. Autor kilkudziesięciu recenzowanych publikacji, przewodniczy grupie Biogeodynamics Education europejskiej akcji COST EUROBIG, integrując badania naukowe, inżynierię i biznes wokół odpowiedzialnej eksploracji strategicznych surowców na Ziemi i w przestrzeni kosmicznej.
Moderacja: Patrycjusz Wyżga, dziennikarz
W rozmowie Krzysztof Wielicki zwraca uwagę nie tylko na piękno i surowość środowiska gór wysokich, ale także na rosnący problem jego degradacji. Coraz więcej wypraw, zarówno profesjonalnych, jak i komercyjnych, pozostawia po sobie ślady w postaci śmieci, zużytego sprzętu czy pustych butli po tlenie. Nawet tak odległe i niedostępne miejsca jak Himalaje stają się ofiarą działalności człowieka. Wielicki podkreśla, że himalaizm powinien iść w parze z odpowiedzialnością za przyrodę – nie wystarczy zdobyć szczyt, trzeba jeszcze zadbać o to, by nie zostawić po sobie szkód. W górach, gdzie przyroda jest szczególnie wrażliwa i trudno odnawia się po ingerencji człowieka, każde działanie ma znaczenie. Dlatego coraz częściej mówi się o etyce wspinaczki i konieczności ochrony tych unikalnych obszarów.
Krzysztof Wielicki – wspinacz, taternik, alpinista i himalaista, urodził się 5 stycznia 1950 r. w Szklarce Przygrodzickiej, małej miejscowości w Wielkopolsce.
Jako 5 człowiek na ziemi zdobył czternaście ośmiotysięczników czyli koronę Himalajów i Karakorum. Trzy ze szczytów gór najwyższych zdobył jako pierwszy człowiek podczas zimowych wejść.
Przygodę z górskimi wędrówkami rozpoczął w harcerstwie. Tam narodziła się pasja i miłość do gór , która niezmiennie towarzyszy mu do dziś. Czas studiów to czas pierwszych wspinaczek w Sokolikach i zdobywania umiejętności pod okiem m.in. Wandy Rutkiewicz.
Pierwsze zagraniczne sukcesy odniósł w 1973 r. podczas obozu w Dolomitach dokonując wraz z Bogdanem Nowaczykiem pierwszego, jednodniowego przejścia drogi Via Italiano – Francese na Puenta Civetta. To otworzyło ścieżki na kolejne wyprawy w góry Kaukazu, Hindukuszu i Parmiru.
17 lutego 1980 roku Krzysztof Wielicki z Leszkiem Cichym jako członkowie narodowej wyprawy pod kierownictwem Andrzeja Zawady, dokonują pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik, na Mount Everest. Jest to początek polskich dokonań zimowych w Himalajach.
Zimowe wejścia na Kanczendzongę i Lhotse czynią Krzysztofa Wielickiego ich pierwszym zimowym zdobywcą. Jest Himalaistą, który zapisał się w historii samotnych wejść na Broad Peak, Daulagiri, Sziszapangmę, Gaszerbrum II, a solową wspinaczkę na Nanga Parbat, z podszczytowych łąk śledzili pakistańscy pasterze, jedyni świadkowie tego wyczynu.
Na początku lat 2000 rozpoczął się nowy etap w życiu wspinaczkowym Krzysztofa Wielickiego, związany z organizacją i objęciem kierownictwem wypraw wysokogórskich. Ekspedycje na K2, Nanga Parbat i Broad Peak obfitowały w emocje, sukcesy, decyzje o wycofaniu i akcje ratunkowe. W 2018 roku podczas próby pierwszego zimowego wejścia na K2, koordynował akcją ratunkową, w czasie której członkowie wyprawy, Denis Urubko i Adam Bielecki, uratowali Francuzkę Elizabeth Revol schodzącą z Nanga Parba, po jej wyprawie na szczyt, w czasie której zginął Tomasz Mackiewicz.
Krzysztof Wielicki za wybitne osiągnięcia został wyróżniony wieloma prestiżowymi nagrodami. Otrzymał między innymi Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski, za zasługi dla polskiego taternictwa i alpinizmu, nagrodę Księżnej Asturii w dziedzinie sportu, Złoty Czekan, Super Kolosa za całokształt osiągnięć wspinaczkowych, a w 2001 roku został członkiem The Explorers Club.
Krzysztof Wielicki swoje historie przenosi na kartki, stając się autorem i współautorem książek. Barwna postać, niezwykły mówca, zdobywca i człowiek, który najlepiej czuje się w towarzystwie przyjaciół, w bliskości drugiego człowieka.
Moderacja: Patrycjusz Wyżga, dziennikarz
Kryzys klimatyczny to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoi współczesny świat. Coraz częstsze susze, powodzie, fale upałów i topnienie lodowców to sygnały, że działania muszą być podjęte natychmiast. Okiełznanie kryzysu klimatycznego wymaga współpracy na wielu poziomach – od rządów państw, przez korporacje, aż po pojedynczych obywateli. Kluczowe znaczenie ma odejście od paliw kopalnych, rozwój odnawialnych źródeł energii, zmniejszenie emisji CO₂ oraz zmiana stylu życia – na przykład ograniczenie konsumpcji czy marnowania żywności. Potrzebna jest także edukacja ekologiczna, by uświadamiać ludzi, że nawet codzienne wybory mają realny wpływ na przyszłość planety. Działania muszą być szybkie, odważne i długofalowe – inaczej skutki zmian klimatu staną się nieodwracalne.
Prowadzący:
Prof. dr hab. Szymon P. Malinowski – Uniwersytet Warszawski, Instytut Geofizyki
Fizyk atmosfery, specjalista z zakresu fizyki chmur i opadów oraz modelowania numerycznego procesów atmosferycznych, przewodniczący Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego Polskiej Akademii Nauk. Współzałożyciel portalu Naukaoklimacie.pl, za którego działalność popularyzatorską uhonorowany został wraz z zespołem w ogólnopolskim konkursie MNiSW i PAP Popularyzator Nauki, prezes zarządu Fundacji Edukacji Klimatycznej.
Dr Paweł Jarosiewicz – Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
Adiunkt w Europejskim Regionalnym Centrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk oraz w Katedrze UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego. Pełni funkcję redaktora technicznego czasopisma Ecohydrology & Hydrobiology oraz prezydenta globalnej sieci młodych naukowców Ecohydrology Youth Network, która działa przy UNESCO. Jego badania koncentrują się na mechanizmach transportu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych oraz na opracowywaniu rozwiązań służących poprawie jakości środowiska. Szczególną uwagę poświęca zastosowaniu Rozwiązań Bliskich Naturze (Nature-based Solutions) w adaptacji do zmian klimatu oraz w zlewniowym zarządzaniu wodą w oparciu o zasady ekohydrologii. Dr Jarosiewicz jest autorem innowacyjnego preparatu BioKer, nagrodzonego złotym medalem na Międzynarodowych Targach Innowacyjności w Paryżu, który wspiera usuwanie zanieczyszczeń ze środowiska wodnego.
Moderacja: Patrycjusz Wyżga, dziennikarz
Energia jądrowa coraz częściej postrzegana jest jako realna odpowiedź na kryzys energetyczny i potrzebę ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W Polsce jednym z przykładów tego trendu jest planowana elektrownia jądrowa we Włocławku, która ma wykorzystywać nowoczesne reaktory SMR – małe reaktory modułowe. Tego typu inwestycje budzą nadzieję na stabilne i niskoemisyjne źródło energii, szczególnie w kontekście odchodzenia od węgla. Z drugiej strony pojawiają się obawy społeczne dotyczące bezpieczeństwa, odpadów promieniotwórczych oraz kosztów budowy i eksploatacji. Przyszłość energii jądrowej zależy więc nie tylko od technologii, ale także od akceptacji społecznej, odpowiednich regulacji prawnych i skutecznej komunikacji między rządem a obywatelami. Elektrownia we Włocławku może stać się ważnym krokiem w transformacji energetycznej Polski – pod warunkiem, że będzie prowadzona z rozwagą i dbałością o środowisko.
Prowadzący:
Prof. Jacek Rzadkiewicz – Dyrektor Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego na Wydziale Fizyki (1997). Studia doktoranckie odbył w Instytucie Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana (obecnie Narodowe Centrum Badań Jądrowych, NCBJ). Rozprawę doktorską pt. „Precyzyjna spektroskopia rentgenowska atomów o średnim Z wielokrotnie zjonizowanych na wewnętrznych powłokach elektronowych” przygotował pod opieką prof. dr hab. Ziemowida Sujkowskiego. Doktorat z wyróżnieniem uzyskał uchwałą Rady Naukowej Instytutu Problemów Jądrowych w roku 2005. W roku 2020 uzyskał stopień doktora habilitowanego (nadany przez Radę Naukową NCBJ) za rozprawę habilitacyjną „Rozwój metod analizy wysokorozdzielczych widm rentgenowskich powstających podczas procesów zderzeniowych, procesów hamowania i w strukturach plazmowych oraz projektowanie warunków dla zarejestrowania procesu wzbudzenia jądra poprzez wychwyt elektronu”.
Dr hab. Jacek Rzadkiewicz prowadzi obecnie badania w obszarze fizyki atomowej i jądrowej. Jego zainteresowania naukowe obejmują w szczególności jądrowe stany izomeryczne, fizykę atomowych przejść rentgenowskich oraz diagnostykę plazmy tokamakowej. Jego praca naukowa została doceniona przyznaniem kilku nagród krajowych i zagranicznych. Jest autorem lub współautorem ponad 500 publikacji, posiada Indeks Hirsha 49. Prowadzi współpracę z renomowanymi krajowymi i międzynarodowymi instytucjami naukowymi. Oprócz pracy w NCBJ odbył liczne staże i wizyty zagraniczne, w tym na Uniwersytecie we Fryburgu w Szwajcarii, instytucie GSI-Darmstadt w Niemczech oraz w laboratorium badań termojądrowych JET w Wielkiej Brytanii. Obecnie pełni funkcje dyrektora Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych w Narodowym Centrum Badań Jądrowych oraz jest wice-przewodniczącym Rady Naukowej NCBJ. W latach 2014-2024 był przewodniczącym Rady Zarządzającej Centrum Nowych Technologii Energetycznych powołanej przez konsorcjum kilkunastu uczelni i instytutów badawczych w celu prowadzenia badań naukowych w zakresie nowych technologii energetycznych i wdrażania wyników tych badań do praktyki społecznej, w szczególności badań nad wykorzystaniem fuzji jądrowej w energetyce.
Dr hab. Agata Chomiczewska – Kierownik Zakładu Badań Plazmy Termojądrowej, Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy w Warszawie
Doktor habilitowana nauk fizycznych, profesor Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM) w Warszawie, kierownik Zakładu Badań Plazmy Termojądrowej i Technologii Kosmicznych w IFPiLM.
Dr hab. Agata Chomiczewska ukończyła studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, a w 2005 roku rozpoczęła pracę w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, z którym jest związana do dziś. W 2012 roku uzyskała stopień doktora nauk fizycznych, a w 2020 roku – stopień doktora habilitowanego; oba nadane przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Od 2016 roku pełni funkcję Krajowego Koordynatora Naukowego ds. badań prowadzonych na europejskich eksperymentalnych urządzeniach termojądrowych typu tokamak, zlokalizowanych w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Francji, Niemczech oraz Japonii. Jest członkinią Rady Projektowej w europejskim konsorcjum EUROfusion, odpowiedzialnej za nadzór merytoryczny oraz wyznaczanie strategicznych kierunków realizacji programu badań nad fuzją jądrową, a także członkinią Rady Sekcji Fizyki Plazmy Europejskiego Towarzystwa Fizycznego.
Główne obszary jej badań dotyczą syntezy termojądrowej, ze szczególnym uwzględnieniem badania zanieczyszczeń plazmy metodami spektroskopowymi w układach z magnetycznym utrzymaniem plazmy. Jest autorką lub współautorką ponad 200 publikacji naukowych. Aktywnie uczestniczy w wydarzeniach popularyzujących tematykę syntezy termojądrowej oraz w organizacji międzynarodowych konferencji naukowych.
Dr hab. Agata Chomiczewska należy do międzynarodowego zespołu naukowców, który w ostatnich latach dokonał przełomu w dziedzinie syntezy jądrowej podczas eksperymentów na największym na świecie tokamaku JET w Wielkiej Brytanii, ustanawiając jednocześnie światowy rekord energetyczny.
Moderacja: Patrycjusz Wyżga, dziennikarz
Poniżej zdjęcia z konferencji prasowej, którą CNMW zorganizowało 23 września 2025. Dziękujemy Redakcjom TVP3 Bydgoszcz, Telewizja Toruń, Polskie Radio PiK, ESKA Toruń News, Radio GRA Toruń, Ototorun.pl za zainteresowanie. Dzięki Wam – jeszcze więcej mieszkanek/mieszkańców Torunia oraz zaproszonych gości będzie mogło wziąć udział w wydarzeniu. Na zdjęciach Dyrektor CNMW, dr Monika Wiśniewska oraz Dyrektor Instytutu Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr hab. Piotr Masłowski, prof. UMK.
„Toruńska Noc Naukowców 2025 – Działaj dla klimatu – Polska w obliczu kryzysu klimatycznego” w Młynie Wiedzy odbędzie się w ramach projektu pn. „Z nauką dbamy o klimat” dofinansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego z Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II”.
