Szczepienia uznawane są za najdonioślejsze zdobycze ludzkości. Dzięki nim udało się wyeliminować lub znacznie ograniczyć wiele chorób, które przez lata zbierały śmiertelne żniwo takich jak np. krztusiec, odra czy błonica.
O czym przypomina Karol Stawski.
Nie znaczy to, że szczepionki stanowią rozwiązanie wszystkich kłopotów trapiących ludzkość, ale niewątpliwie są jednym z największych wynalazków człowieka. Niestety, już od działalności Edwarda Jennera w XVIII w. , próbującego znaleźć metody ochrony dzieci przed ospą prawdziwą, pojawił się sprzeciw wobec masowych szczepień. Podobnie jak dzisiaj, sprzeciw ten dotyczył przeróżnych argumentów.
Do najczęściej poruszanych zalicza się zakazy natury religijnej wynikające z obowiązującego prawa, dotyczące użytych podczas produkcji składników takich jak: spirytus, żelatyna wieprzowa czy ludzkie linie komórkowe.
Pojawiają się również argumenty natury politycznej i naukowe, którym przeżyjmy się bliżej. Działanie szczepionek wydaje się wielu osobom niezrozumiałe, przez co mnoży się nieskończona ilość różnych teorii i oskarżeń budzących strach.
Nie myli się ten kto twierdzi że, stosowanie szczepionek jest związane z występowaniem efektów ubocznych, jednak bez żadnych wątpliwości można stwierdzić, że zyski z ich stosowania zdecydowanie przeważają nad wadami. Organizacje medyczne zbierające dane o efektach ubocznych szczepionek są niezwykle ostrożne i czujne. Zalicza się do nich nawet bardzo łagodne reakcje, jak ból w miejscu wkłucia. W istocie, większość częstych efektów ubocznych szczepień świadczy tylko o tym, że układ immunologiczny zareagował i rozpoczął proces uodparniania. Zwykle to miejscowe zaczerwienienie czy spuchnięcie w miejscu podania, czy krótkotrwałe ogólnoustrojowe złe samopoczucie z gorączką (nieporównanie mniej groźne niż sama choroba).
AUTYZM
Niektórzy rodzice w obawie o zdrowie swoich dzieci unikają szczepienia z powodu obawy, że szczepienia MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce) powodują autyzm. Twórca tej teorii nie był w stanie potwierdzić swoich badań, a wręcz udowodniono mu celową manipulację. Niestety, pomimo wycofania publikacji z naukowego świata niesmak pozostał. Przeprowadzone niezależne badania wielokrotnie wykazały, że taki związek nie istnieje. Jednak irracjonalny strach pozostał.
Efektem całej sytuacji jest wzrost przypadków zakażeń wirusa odry, w państwach w których był już on bliski eliminacji. Stan zaszczepienia przeciw odrze systematycznie spada w Polsce od blisko 10 lat.
NANOCHIPY
Przeglądając Internet można znaleźć bardziej absurdalne fobie na temat szczepień. Jedną z nich są ukryte w szczepionkach nanochipy. Aktualna technologia nie potrafi jednak zmniejszyć całej elektroniki do rozmiaru średnicy igły iniekcyjnej.
Chipy RFID ( ang. Radio-Frequency Identification) są z powodzeniem stosowane do znakowania psów i kotów. Dzięki tej technologii możliwy jest odczyt i przeszył danych, a także zasilenie chipów. Elektroniczne znakowanie sprawia, że każde zaginione zwierzę, może być natychmiast zidentyfikowane i przekazane w ręce właściciela.
Najnowsze nadajniki mają wielkość ziarna ryżu i wymagają użycia przez weterynarza czytnika, gdyż komunikacja możliwa jest wyłącznie na niewielkich odległościach. Już w 1998 roku stacja ABC pokazała pierwszego człowieka z wszczepionym biochipem. Obecnie technologia (RFID) wkroczyła w tak wiele dziedzin naszego życia, że naprawdę trudno zliczyć. Używa się jej planowaniu procesów przemysłowych, produkcji, logistyce, magazynowaniu, kontroli dostępu. Z powodu ich wielkości wyklucza się jednak możliwość wstrzyknięcia biochipa pacjentowi zwykłą igłą iniekcyjną np. w trakcie podawania szczepionki. Decyzję o posiadaniu urządzenia musimy podjąć sami. Szczepienia ochronne mają na celu wyłącznie powstrzymanie chorób takich jak ospa, polio czy COVID-19.
MODYFIKACJE LUDZKIEGO DNA
Niektórzy przeciwnicy szczepień straszą, że nowe szczepionki mRNA modyfikują ludzkie DNA. Zwykła zbieżność liter, bo oba kwasy nukleinowe (DNA i RNA) mają zupełnie inne funkcje w komórce.
To DNA służy do przekazywania genów komórkom i kolejnym pokoleniom. Na nic zdają się tłumaczenia, że szczepionki mRNA fizycznie nie mają możliwości wniknięcia do naszego genomu.
mRNA podawane w szczepione przeciw COVID-19 jest transportowane do cytoplazmy komórki i nie może przeniknąć samoistnie do jądra komórkowego, gdzie znajduje się archiwum informacji w postaci DNA.
Cząsteczki mRNA są tylko instrukcją przepisaną z archiwum, która zwykle szybko ulega zniszczeniu. Czas życia cząsteczki mRNA u ssaków wynosi zwykle od kilku minut do paru dni. Twierdzenie, że szczepionki mRNA przeciw COVID-19 modyfikują ludzki genom, jest niezgodne z podstawowymi zasadami biologii komórki
WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY
To co może martwić osoby, które chciałyby przyjąć szczepionkę jest wstrząs anafilaktyczny (nagła reakcja alergiczna, przebiegająca ze znacznym spadkiem ciśnienia tętniczego powodującym zagrożenie życia).
Naukowcy podkreślają, że do reakcji anafilaktycznych może dojść w przypadku każdej szczepionki, ale są one niezwykle rzadkie. Zwracali też uwagę, że uczulają nie antygeny wirusa czy bakterii, ale składniki dodatkowe szczepionki, które są odpowiedzialne np. za jej stabilność.
Dla przykładu przyczyną alergii w najnowszej szczepionce Pfizer-BioNTech, stosowanej przeciwko Covid-19, może być glikol polietylenowy (PEG), który stanowi budulec lipidowej osłonki mRNA. PEG jest powszechnie stosowany jako dodatek w produktach codziennego użytku: szamponach, pastach do zębów jak również niektórych lekach. Reakcja anafilaktyczna pojawia się u alergika natychmiast po ekspozycji na alergen. Reakcja po szczepieniu może mieć charakter miejscowy (rumień, obrzęk i bolesność) lub ogólny (pokrzywka). Najcięższą reakcją alergiczną po podaniu szczepionki jest reakcja anafilaktyczna.
Ciężkie reakcje anafilaktyczne po szczepieniach występują z częstością ≈ 1,3/1 000 000 dawek.
Ważnym elementem zminimalizowania ryzyka wystąpienia reakcji alergicznej po szczepieniu jest kwalifikacja do szczepienia przez lekarza, w tym ocena reakcji alergicznych po poprzednich szczepieniach. W przypadku wstrząsu anafilaktycznego kluczowe jest szybkie podanie domięśniowo adrenaliny. Podawanie szczepionki musi więc zawsze odbywać się pod nadzorem medycznym.
Przeciwskazaniem do szczepienia może być obciążona historia przebytych epizodów alergii na leki, żywność lub szczepionki. W uzasadnionych sytuacjach (np. pacjent z grupy ryzyka) szczepienie można przeprowadzić w warunkach szpitalnych.
Przed naukowcami wciąż wiele wyzwań, by tworzyć wciąż nowe bardziej bezpieczne szczepionki. Z całą stanowczością można jednak stwierdzić, że szczepienia to najlepszy znany sposób walki z wciąż obecnymi w naszym życiu groźnymi chorobami.
Zdj. okładkowe: www.pixabay.com | Myriams-Photos
Zdj. w tekście: www.pixabay.com | whitesession, kfuhlert
Literatura:
- https://www.dw.com/pl/szczepionka-na-covid-19-wi%C4%99cej-pyta%C5%84-ni%C5%BC-odpowiedzi/a-55644513
- https://www.medonet.pl/koronawirus/to-musisz-wiedziec,skutki-uboczne-szczepionki-na-covid-19-pfizera–z-jaka-czestoscia-wystepuja—wyjasniamy-,artykul,34891917.html
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/szczepionki-przeciw-covid-19/
- https://www.dw.com/pl/szczepionka-na-covid-19-wi%C4%99cej-pyta%C5%84-ni%C5%BC-odpowiedzi/a-55644513
- https://www.medexpress.pl/szczepionka-przeciw-covid-19-nie-dla-wszystkich/79928
- https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C85324%2Calergolog-szczepionka-przeciw-covid-19-moze-uczulac-tak-jak-inne.html
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/vaccine-benefits/facts.html
- https://www.gov.pl/web/5g/przeczytaj-nanochipy-5g-w-szczepionkach-sprawdzmy-czy-to-mozliwe
- https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/wstrzas-anafilaktyczny-anafilaksja-przyczyny-objawy-i-leczenie,7049,n,192
- https://pulsmedycyny.pl/mhra-osoby-majace-alergie-nie-powinny-przyjmowac-szczepionki-przeciw-covid-19-1102826
- https://demagog.org.pl/fake_news/szczepionka-mrna-przeciw-covid-19-nie-modyfikuje-ludzkiego-dna/