Część z nas przygotowuje samodzielnie domowe środki czystości. W wielu źródłach internetowych znajdziemy informacje o tzw. „złotym środku na wszystko”, a dokładnie przepis na to by zmieszać sodę z octem.
W informacjach tych doczytujemy, że powstająca piana skutecznie pomoże usuną różne rodzaje zanieczyszczeń. Niestety jest to „fake”.
Wyjaśnia go Justyna Strąg.
Po pierwsze, najważniejsze jest to by odpowiednio dobierać środki czystości do brudu oraz powierzchni, które chcemy wyczyścić. Nie zawsze środek dobrze czyszczący tłuste plamy będzie idealny to zabrudzeń np. z soku, czy kawy.
Soda oczyszczona (wodorowęglan sodu – biały proszek) w roztworze wodnym ma odczyn słabo alkaliczny (zasadowy). A z zasady usuniesz nią m. in. zabrudzenia pochodzenia organicznego, tzn. tłuszcze, oleje, farby, woski, sadzę oraz zabrudzenia białkowe – dlatego sama soda świetnie nada się do wyczyszczenia przypalonego garnka lub piekarnika.
Ocet (przeźroczysty płyn o charakterystycznym zapachu) to kwas octowy o odpowiednim stężeniu. Kawasami usuniemy zabrudzenia nieorganiczne, np. osad z kamienia (w czajniku), osad z mydła czy rdzę.
Wróćmy zatem to tematycznej mieszaniny, co się dzieje kiedy zmieszamy ocet z sodą z chemicznego punktu widzenia.
Po zmieszaniu obu substancji dochodzi to tzw. burzliwej reakcji – obserwujemy to w postaci piany.
Reakcja przebiega następująco: NaHCO3 + CH3COOH → CH3COONa + H2O + CO2
W wyniku reakcji otrzymujemy octan sodu, wodę i dwutlenek węgla (to on ucieka w postaci bąbelków). Octan sodu znamy m.in. jako regulator kwasowości i konserwant w żywności (E262) – nie znalazł zastosowania w środkach czystości. Dwutlenek węgla jest gazem – obecnym m.in. w powietrzu, ale najbardziej znamy go z bąbelków z napojów gazowanych, niestety w bardzo dużym stężeniu jest trujący. Ostatnim produktem tej reakcji jest woda.
Zatem obie substancje stosowane osobno znajdą zastosowanie, jednakże zmieszanie ich da jedynie efekt wizualny, który można wykorzystać podczas zabawy w eksperymenty z dziećmi.
Oczywiście podobnie się ma łączenie sody z kwaskiem cytrynowym (rozpuszczonym w wodzie) gdzie produktami reakcji są również woda, dwutlenek węgla oraz cytrynian sodu (również jest znany jako środek konserwujący E331).
Zdj. okładkowe: www.pixabay.com | Michael-T
Literatura:
- Chemia organiczna J. McMurry
- Podstawy chemii nieorganicznej A. Bielański
- Octan sodu – karta charakterystyki produktu.
- Ditlenek węgla – karta charakterystyki
- Kwas octowy 10% – karta charakterystyki
- Cytrynian sodu – karta charakterystyk