Na wydarzenie zapraszamy w ramach Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki 2025. Spotykamy się w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia – na parkingu przed budynkiem głównym MW1 CNMW. Odkrywamy naukę i bawimy się w godz. 11:00-17:00, na ośmiu stanowiskach popularnonaukowych! Wstęp wolny!
Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, jako popularyzatorska placówka dysponująca wieloletnim doświadczeniem w poszerzaniu szeroko pojętej, naukowej świadomości społecznej, z pełnym zaangażowaniem, po raz kolejny, ma zaszczyt współtworzyć Toruński Festiwal Nauki i Sztuki.
Koncentrując się na tegorocznym motywie przewodnim, a jednocześnie – zgodnie z misją Centrum Nowoczesności – śledząc nieustanny progres nauki, postanowiliśmy przedstawić autorską perspektywę na Punkty Zwrotne w rozwoju cywilizacji. Chcąc zachować interdyscyplinarny charakter przedsięwzięcia, przygotowaliśmy różnorodne stanowiska naukowe, będące nie tylko nośnikiem wartości merytorycznej, ale również atrakcyjnym punktem integracji społecznej.
Korzystając z doświadczenia, wykwalifikowany zespół specjalistów przedstawi zatem naukowe Punkty Zwrotne począwszy od przełomowego wynalazku jakim jest światłowód, czy patentu żarówki, a kończąc na zaawansowanych osiągnięciach biotechnologii, mikrobiologii, genetyki, a nawet eksploracji przestrzeni kosmicznej. Nie mniej istotnym, integralnym elementem opisanego przeglądu cywilizacyjnych „kamieni milowych” będzie również kontrapunkt w postaci progresywnej perspektywy na osiągnięcia malarstwa, rzeźby i sztuki użytkowej.
Uczestników zapraszamy do ogrzewanego namiotu, przed budynkiem głównym instytucji (MW1) w którym przygotowaliśmy osiem stanowisk popularnonaukowych. Wydarzenie w najbliższą niedzielę, 27 kwietnia 2025, w godz. 11:00-17:00.
Szanowni Państwo,
informujemy, że w związku z organizacją Pikniku popularnonaukowego “Punkty zwrotne” w ramach Toruński Festiwal Nauki i Sztuki część parkingu znajdująca się przed budynkiem głównym MW1 Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy zostanie wyłączona z użytkowania w dniach od 24.04.2025 od godziny 16:00 do dnia 27.04.2025 do godziny 22:00. Prosimy o nieparkowanie aut. Dziękujemy!
POZNAJ STANOWISKA POPULARNONAUKOWE CNMW!
Na stanowisku uczestnicy będą mogli zapoznać się z historią nauki w przystępny sposób, czyli poprzez interaktywną grę planszową. Zadaniem odwiedzających będzie ułożenie wynalazków w kolejności chronologicznej na magnetycznej osi czasu. W trakcie zabawy goście festiwalu przekonają się, że na współczesną cywilizację pracowało wiele pokoleń ludzi na całym świecie, a jej rozwój zajął tysiące lat. Ponadto zaobserwują, że w ostatnich dwóch stuleciach wzrost znacznie przyspieszył, na co miało wpływ m.in. wykrycie elektryczności. Młodsi odbiorcy uświadomią sobie również, że świat ich przodków wyglądał zgoła odmiennie od dzisiejszego, jednak pomimo częstokroć trudnych warunków przeżycia, ludzie znajdowali w sobie wolę i ciekawość do odkrywania kolejnych obszarów nauki. Na stanowisku znajdą się również informacje na temat punktów zwrotnych, którym poświęcone będą pozostałe aktywności wchodzące w ofertę festiwalu, co z pewnością będzie stanowić doskonałe wprowadzenie do imprezy.
Od kiedy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zamieszkała pierwsza załoga, ludzie spełnili marzenie o stałym pobycie w kosmosie. Kosmonauci i astronauci wykonali tysiące naukowych eksperymentów, sprawdzając, jak stan nieważkości wpływa na ludzki organizm, a także na rośliny i zwierzęta. Życie na stacji kosmicznej nie należy do łatwych i wiąże się z różnymi ograniczeniami. Nawet najprostsze czynności mogą stanowić trudność. Jednak stała obecność badaczy w kosmosie dostarcza na Ziemię wielu cennych informacji i jest ważnym etapem prowadzącym do kolejnych przełomowych misji podboju przestrzeni kosmicznej. Zanim ludzie powrócą na Księżyc i wyruszą eksplorować Marsa, wysłali na Czerwoną Planetę bezzałogowe sondy z łazikami zbierającymi dane z powierzchni planety.
Na stanowisku uczestnicy, niczym astronauci stacji kosmicznej, przeprowadzą kilka eksperymentów: sprawdzą działanie paneli fotowoltaicznych i urządzeń nimi zasilanych, poznają bliżej zjawisko napięcia powierzchniowego, dzięki któremu astronauci mogą zjeść posiłek na ziemskiej orbicie oraz dowiedzą się jak wykonać symulator stanu nieważkości. Poza tym będą mogli wykonać własny model segmentu stacji i dołączyć go w wybranym miejscu do makiety stacji kosmicznej powstającej przez cały czas trwania pikniku. Tworzona makieta będzie rezultatem pracy wielu uczestników pikniku, podobnie jak Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest efektem zaangażowania wielu państw z całego świata. Odwiedzający stanowisko przetestują także modele łazików marsjańskich, aby dowiedzieć się, jakie trudności wiążą się ze sterowaniem tymi pojazdami.
Przeszczep serca to jedno z największych osiągnięć medycyny XX wieku. Pierwsza taka operacja została przeprowadzona w 1967 roku przez dr. Christiaana Barnarda w RPA, a w Polsce w 1985 roku przez profesora Zbigniewa Religę. Na naszym stanowisku dowiesz się, jak działa serce, dlaczego krew jest niezbędna dla życia i przeszczepów, oraz poznasz fascynujące szczegóły z historii transplantologii.
Poznaj historię przeszczepów. Dowiesz się, jak pierwsze przeszczepy zmieniły oblicze medycyny. Poznasz postać profesora Zbigniewa Religi – człowieka, który przeszedł do historii jako pionier transplantologii w Polsce.
Przyjrzyj się prawdziwym elementom krwi, takim jak erytrocyty, leukocyty i płytki krwi, które są niezbędne do życia i procesów przeszczepu. Dowiedz się, jak krew wspiera pracę serca i regenerację po operacjach.
Symuluj skład krwi. Wymieszaj różnokolorowe piaski, które symbolizują różne elementy krwi: czerwone (erytrocyty), białe (leukocyty), żółte (osocze) i drobne ziarenka (płytki krwi). Gotową „krew” wysyp na model serca pokryty klejem, aby stworzyć wyjątkową pamiątkę i lepiej zrozumieć, jak ważna jest krew w działaniu organizmu.
Poznasz historię ludzi, którzy zmienili medycynę i uratowali życie tysięcy osób. Zrozumiesz, dlaczego krew jest nazywana „płynnym życiem” i jak wspiera funkcjonowanie narządów. Samodzielnie stworzysz „krew” i ozdobisz model serca, ucząc się przy tym biologii w praktyczny sposób.
Wynalazek światłowodu pozwolił ludzkości wejść w nową erę informacyjną, stanowiąc punkt zwrotny w naszym sposobie komunikacji. Gigantyczne kable umieszczone na dnach oceanów umożliwiają nam błyskawiczną wymianę informacji i swobodną rozmowę z osobą po drugiej stronie globu. Pozwoliło nam to zniesienie pewnych podziałów oraz większą współpracę między ludźmi różnych krajów i kultur w globalnej sieci internetowej. Większa komunikatywność przyspieszyła badania naukowe oraz rozpowszechnienie informacji, zarówno tych pomocnych jak i fałszywych. Przyjrzymy się funkcjonowaniu światłowodów, ich poprzednikom oraz postaramy się zakrzywić bieg promieni za pomocą zwierciadeł i wody. Odpowiemy na pytanie czy da się spowolnić światło i jak zbudować kalejdoskop.
W 2024 roku badacze, etycy i filozofowie podpisali istotny dla nauki dokument – Nowojorską Deklarację o Świadomości Zwierząt. Jest to potwierdzenie, że wiele gatunków zwierząt, od ssaków po owady, posiada zdolność odczuwania emocji, bólu, a nawet cechuje się skomplikowanymi procesami poznawczymi. Dokument ten opiera się na licznych badaniach naukowych, które pokazują, że świadomość nie jest zarezerwowana wyłącznie dla ludzi czy ogółem ssaków. Deklaracja obejmuje również ptaki, ryby, gady, płazy, a nawet owady.
Na stanowisku wraz z uczestnikami omówimy znaczenie bioróżnorodności, której zawdzięczamy równowagę ekosystemów, w tym funkcjonowania, nas ludzi, na Ziemi, a także jak mamy zapobiegać kryzysom ekologicznym, a dokładnie utracie różnorodności na Ziemi. Porozmawiamy, czy musimy dbać o drobne owady czy potężne drapieżniki? Uczestnicy przekonają się, o jakie prawa zwierząt walczą ekolodzy, sprawdzą swoją wiedzę na temat obowiązków wobec pupili czy zwierząt dzikich. Poznają gatunki zagrożone wyginięciem i co z tym tak naprawdę się wiąże, jak również, czy potrzebny jest w Polsce Rzecznik Praw Zwierząt?
Przełomowym momentem w dziejach medycyny było zsekwencjonowanie ludzkiego genomu. Projekt ten zakończył się sukcesem w roku 2003 i jest podstawą współczesnej genetyki i terapii genowej. Badania nad genomem ludzkim opierają się na rozumieniu struktury DNA, kodu genetycznego oraz procesu sekwencjonowania, który pozwala na odczytanie dokładnej kolejności nukleotydów w naszym DNA. Zrozumienie tego kodu otworzyło nowe możliwości w diagnostyce i leczeniu chorób genetycznych, takich jak mukowiscydoza, hemofilia czy choroby nowotworowe. Na stanowisku uczestniczy będą mogli ułożyć genetyczne puzzle, rozszyfrować kod genetyczny, a także odnaleźć mutacje w DNA i dowiedzieć się więcej o ich konsekwencjach.
Momentem przełomowym w dziejach sztuki był wiek XX, gdzie w krótkich przedziałach czasowych zapalały się i gasły nowe nurty i idee w sztuce. Nowe kierunki i techniki w sztuce w XX wieku umożliwiały eksperymentowanie z materiałami i metodami. Podczas Festiwalu skupimy się na nowoczesnych modelach w sztuce. Poznamy innowacyjne podejście w malarstwie, rzeźbie oraz w sztuce użytkowej. Pomysły, które narodziły się ponad sto lat temu mają nadal mają ogromny wpływ na zmiany, które możemy dostrzegać obecnie w sztuce współczesnej. Na stanowisku uczestnicy będą mieli okazję wykonać kubistyczny portret, geometryczną rzeźbę lub model mebla z początków XX wieku.
W epoce, w której technologia ciągle się rozwija, oświetlenie odgrywa istotną rolę w naszym życiu. Od ognisk naszych przodków po żarówki Thomasa Edisona, oświetlenie zawsze stanowiło symbol postępu. Na stanowisku skupimy się na jednej z najbardziej przełomowych technologii oświetleniowych – diodach elektroluminescencyjnych (LED) oraz najnowszych organicznych diod elektroluminescencyjnych (OLED). Kluczową rolę w tych technologiach odegrały odkrycia diod dających niebieskie światło, dzięki czemu w połączeniu z czerwonym i zielonym mogły dawać światło białe i zastępować tradycyjne żarówki, dając przy tym znacznie wyższą efektywność energetyczną i trwałość. Za odkrycie niebieskiej diody led Shuji Nakamura wraz z Isamu Akasaki i Hiroshi Amano otrzymali w 2014 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Postęp w tej dziedzinie trwa nadal. Jedną z dziedzin przemysłu, w której prężnie wykorzystywane są powyższe odkrycia, są ekrany – od reklamowych przy ruchliwych ulicach, przez telewizyjne, aż po ekrany naszych smartfonów. Na stanowisku przyjrzymy się ekranom naszych telefonów pod mikroskopem i poszukamy na nich pikseli – czyli najmniejszych jego elementów. Wyjaśnimy dlaczego mają takie kolory, a nie inne… Do eksperymentowania ze światłem wykorzystamy różne typy wyświetlaczy, które będziecie mogli sami zaprogramować, tak by stworzyć obraz w kształtach i kolorach przez was oczekiwanych. Dzięki temu dowiecie się jak działają matryce ekranów i piksele i jakie z nich na dzień dzisiejszy są najbardziej energooszczędne i najlepiej odwzorowują kolory.