W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia będziemy witać nowy rok. Nie ma chyba drugiego tak powszechnego święta, łączącego ludzi na wszystkich kontynentach. Jednakże jest ono nie tylko obchodzone o różnych godzinach, ale i dniach.
O witaniu nowego roku pisze Izabela Rosińska.
Jako pierwsi w kolejny rok wchodzą mieszkańcy Kiribati, wyspiarskiego państwa położonego na Oceanie Spokojnym. Traktują to jako wyróżnienie i… źródło dochodów z sylwestrowej turystyki.
W połowie lat dziewięćdziesiątych kandydujący na prezydenta Teburoro Tito obiecał, że przesunie linię zmiany daty na wschód, żeby obywatele najszybciej na świecie zaczynali nowy dzień. Była to tak nęcąca propozycja, że został wybrany. Jak powiedział, tak zrobił, przy czym nie bez znaczenia były tu względy praktyczne. Kiribati leży po obu stronach południka 180 stopni, w związku z czym trwały na nim dwa różne dni.
Jako ostatni Nowy Rok świętują mieszkańcy wysp Samoa Amerykańskich – pod warunkiem, że nikt nie przebywa na Wyspie Baker czy Howland. Na co dzień nie mają one stałych mieszkańców, ale zdarza się, że goszczą badaczy.
Nowy rok zaczyna się na świecie nie tylko o innych godzinach, ale także w różne dni oraz miesiące. Na przykład w Chinach, podobnie jak w Polsce, obowiązuje kalendarz gregoriański, lecz Chiński Nowy Rok ma miejsce na przełomie stycznia i lutego. Jest to najważniejsze wydarzenie w kraju i trwa aż 15 dni. W Izraelu zaś oficjalnie obowiązują dwie rachuby czasu – tę drugą stanowi kalendarz hebrajski. Rosz ha szana, czyli Święto Nowego Roku miało miejsce 19 września (naszej daty), czyli 1 tiszrei. Wtedy to zaczął się rok 5781, liczony przez wyznawców judaizmu od…stworzenia świata.
Rosjanie również rozpoczynają rok dwukrotnie. Najpierw według kalendarza gregoriańskiego – jest to święto obchodzone podobnie do Bożego Narodzenia w Polsce. Dwa tygodnie później celebrują ,,stary nowy rok” w kalendarzu juliańskim obowiązującym w prawosławiu. Jeszcze więcej okazji do świętowania mają Tajowie, bo aż trzy: zgodnie z kalendarzem tajskim, chińskim i buddyjskim. Ten pierwszy jest oficjalny – nowy rok datuje na 1 stycznia, przy czym nie będzie to 2021, ale 2564. Swoje rachuby posiadają także np. inne kraje Azji, Etiopia, Iran. Ciekawy przypadek stanowi Korea Północna. Według kalendarza dżucze mamy rok 109, gdyż jego datą początkową jest 15 kwietnia 1912 roku, czyli dzień narodzin Kim Ir Sena, twórcy współczesnej republiki.
Jak można łatwo zauważyć, kalendarze bywają ściśle związane z wyznawaną religią. We wspomnianym wyżej buddyzmie stosuje się różne rachuby w zależności od odłamu. Interesująco prezentuje się kalendarz islamu. Otóż nowy rok może zacząć się o różnych porach roku, gdyż długość miesięcy jest ściśle związana z bezpośrednią obserwacją księżyca. W poszczególnych miejscach mogą obowiązywać różne daty. Arabia Saudyjska, żeby zaadaptować ten kalendarz do potrzeb państwowych, przyjęła wzór matematyczny do ustalania dat z wyprzedzeniem. Muzułmanie rozpoczęli nowy rok 1442 (liczony od hidżry, czyli ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny) pierwszego dnia miesiąca mucharram, który przypadł na 20 sierpnia naszej rachuby.
Na świecie jest wiele kalendarzy, ale dominuje jeden – gregoriański, ustalony przez papieża w 1582 roku. W ubiegłym stuleciu podejmowane były próby stworzenia kalendarza światowego, lecz żaden z nich nie spełnił swojej roli.
Zdj. okładkowe: www.pixabay.com, Free-Photos
Zdj. w tekście: Baker Radio Towers
Bibliografia:
- Przemysław Przybylski, Bartłomiej Bajerski, Świat powitał 2008 rok, https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/66981,swiat-powital-2008-rok.html [dostęp: 2020-12-21]
- Anna Popek, Chiński nowy Rok. To trzeba wiedzieć, Polskie Radio 24, 2.01.2020, 23.35-23.58.
- Selim Chazbijewicz, Kalendarz muzułmański – zasady, http://mzr.pl/kalendarz-muzulmanski-zasady/ [dostęp: 2020-12-21]
- Małgorzata Matuszewska, Krótka historia kalendarza, https://gazetawroclawska.pl/krotka-historia-kalendarza/ar/351915 [dostęp: 2020-12-21]